Articles

Affichage des articles du juin, 2024

AYITI SENBÒL LIBÈTE ; YON LIBÈTE GWO PISANS YO FÈ L PEYE CHÈ

Image
Sa fè lontan n ap tande Ayiti se senbòl libète, nou fè yon revolisyon ki san parèy, yon revolisyon ki nan tout dimansyon mo a, sa ki vle di :                                                                                                                   kredi : wikipédia   Revolisyon sila te kont sistèm kolonyalis la.      Esklav ak milat te mete tèt yo ansanm, yo te batay pou yo fè Vètyè 18 novanm 1803, yo rive mete tout  kolon yo deyò.  Anplis, pwoklamasyon ki te fèt jou selebrasyon lendepandans la premye janvye 1804, ayisyen te sèmante pou nou defann ti bout tè sa, pou okenn kolon pa t tounen ak tit mèt, ni pwopriyetè.  Revolisyon sa te kont esklavaj.                                 Depi aprè premye mouvman revolisyon jeneral esklav yo ki te fèt nan lannwit 21 pou rive 22 dawout 1791, ki te gen nan tèt li Boukman, ta pral gen yon bann lòt mouvman konsa ki ta pral kontinye fèt, Jiskaske Sonthonax nan Nò ak Polverel nan sid pral oblije deklare libète jeneral esklav yo nan lane 1793.

SÈMAN BWAKAYIMAN AN FIKSYON OSWA REYALITE ?

Image
  Jeneralman, nan sa ki gen pou wè ak istwa peyi a, sitou sa ki te pase nan tan lakoloni. Anpil nan nou konnen te gen yon seremoni ki te fèt nan lane 1791 , pi presizeman nan mwa dawout, kote esklav yo te reyini pou deside epi trase plan batay pou liberasyon yo, sa nou konnen sou non seremoni Bwakayiman an. Nan sans sila a, nan sa ki gen pou wè ak seremoni an, ki te gen alatèt li Boukman jan sa revele nan istwa peyi a. Gen yon bann pawòl  k ap di sou Boukman kòmkwa li ta va gen yon sèman, kote nan lide jeneral li l ap remete an kesyon yon swadizan Bondje blan, ki ta va pa vle wè bagay yo bon pou yo elt. Selon sa ki ekri pawòl Boukman te pwononse yo ta va pati konsa : Bondié qui fait soleil, qui clairé nous en haut, Qui soulevé la mer, qui fait grondé l’orage, Bon dié la, zot tandé? caché dans youn nuage, Et la li gadé nous, li vouai tout ça blancs faits ! Bon dié blancs mandé crime, et part nous vlé bienfaits mais dié là qui si bon, ordonnin nous vengeance ; Li va conduit bras nous, l